Những thay đổi tâm lý của con trai ở tuổi dậy thì mang thể dẫn tới sự khác biệt trong hành vi, lời nói, suy nghĩ và tính cách. Bố mẹ cần hiểu rõ tâm lý để mang thể điều chỉnh được phương pháp giáo dục và chăm sóc, quan tâm con đúng mực hơn.
Những thay đổi tâm lý của con trai ở tuổi dậy thì
Tương tự như bé gái, bé trai cũng mang sự thay đổi đáng kể cả về thể chất và tâm lý trong giai đoạn dậy thì. Nếu như con gái trở nên nhẹ nhõm, nữ tính và mộng mơ thì đa phần con trai sẽ dần hình thành sự độc lập và luôn muốn khẳng định dòng “tôi”. Về cơ bản, sự thay đổi tâm lý ở con trai trong độ tuổi dậy thì khó nhận mặt và dễ phát sinh những hành vi nổi loạn, chống đối hơn so với con gái.
Việc nắm bắt sự thay đổi tâm lý của con trai sẽ giúp bố mẹ hiểu rõ hơn đời sống ý thức của con, từ đó điều chỉnh cách giáo dục và quan tâm thích hợp. Bởi ở giai đoạn này, trẻ sẽ cảm thấy khó chịu và ngột ngạt nếu bố mẹ vẫn giữ cách giáo dục như lúc trẻ còn nhỏ.
Những thay đổi tâm lý của con trai ở tuổi dậy thì bố mẹ cần biết:
1. Khởi đầu mang những suy nghĩ riêng
Ngoài việc thay đổi về hình thể và sự biệt hóa rõ rệt của cơ quan sinh dục, con trai ở tuổi dậy thì cũng khởi đầu mang những suy nghĩ riêng. Nếu như trước đây, trẻ tiếp nhận hoàn toàn ý kiến từ bố mẹ, thầy cô thì giờ đây, trẻ khởi đầu mang những suy nghĩ riêng và khác biệt.
Ở giai đoạn này, tư duy của trẻ phát triển nhanh và tích lũy được một lượng to tri thức, kỹ năng, kinh nghiệm sống,… nên việc mang những suy nghĩ và quan niệm riêng là hoàn toàn dễ hiểu. Những suy nghĩ này mang thể ko đúng và lệch chuẩn với xã hội. Tuy nhiên, bố mẹ vẫn nên tôn trọng suy nghĩ của trẻ và đưa ra những lời khuyên nhẹ nhõm để trẻ tự điều chỉnh suy nghĩ thay vì áp đặt.
Về cơ bản, đây mới chỉ là giai đoạn đầu trong quá trình hình thành quan niệm sống và suy nghĩ riêng. Do đó, hãy chấp nhận việc trẻ mang những quan niệm ko thích hợp với xã hội. Vai trò của gia đình là giúp trẻ hiểu đúng hơn, khách quan hơn về những khía cạnh của cuộc sống. Việc để trẻ tự điều chỉnh sẽ giúp trẻ cảm thấy được tôn trọng và thoải mái trong tư duy. Trái lại, áp đặt suy nghĩ mang thể làm trẻ trở nên chống đối và dần tách biệt, sống xa cách với gia đình.
2. Đề cao dòng tôi và luôn muốn khẳng định bản thân
So với con gái, con trai thường mang dòng tôi to hơn. Ở giai đoạn tuổi dậy thì, trẻ khởi đầu ý thức được dòng tôi và luôn muốn khẳng định bản thân. Trẻ mang thể khẳng định mình thông qua nhiều hình thức khác nhau như muốn tự tới trường, khẳng định qua thành tích học tập xuất sắc, sự hiểu biết sâu rộng,…
Tuy nhiên, cũng mang một số trẻ khẳng định mình qua những hành vi tiêu cực như đánh nhau hoặc cá cược. Nếu nhận thấy trẻ mang những hành vi này, bố mẹ nên đưa ra lời khuyên để trẻ hiểu rằng đâu là hành vi nên làm và ko nên làm. Nên giúp trẻ hiểu được những hậu quả mang thể phải đối mặt, từ đó tự điều chỉnh thay vì đánh đập và nhiếc mắng nặng nề.
Bố mẹ cũng mang thể hướng con dòng tới một số cách khẳng định bản thân lành mạnh như không thể thao giỏi, tự học một số tài lẻ (vẽ tranh, đàn, hát,…), tự tìm tòi, mở rộng tri thức thực tế, tham gia những khóa học phát triển năng khiếu,… Đây đều là những cách giúp trẻ năng cao kỹ năng, năng lực và khẳng định được bản thân theo chiều hướng tích cực.
3. Nhạy cảm với những lời phê bình
Tương tự như con gái, con trai ở tuổi dậy thì cũng trở nên nhạy cảm hơn với những lời phê bình cả trong môi trường học tập và gia đình. Nếu như trước đây, trẻ chấp nhận lời phê bình và quyết tâm để thay đổi thì giờ đây, trẻ mang thể trở nên cố chấp và cho rằng bản thân mình ko hề sai.
Để tránh tâm lý này, gia đình, thầy cô nên tránh phê bình trẻ trước tập thể. Thay vào đó, nên nói chuyện riêng và nghiêm khắc chỉ ra những lỗi sai mà trẻ cần phải cải thiện. Tuy nhiên, cần tránh những lời trách móc nặng nề. Gia đình mang thể phạt trẻ bằng cách cắt giảm tiền chi tiêu, làm việc nhà, giảm thời kì sử dụng máy tính, máy trò chơi,…
Thầy cô mang thể phạt trẻ bằng cách chép phạt và vệ sinh phòng học, sân trường. Những hình thức trách phạt này vừa mang ý nghĩa vừa giúp trẻ rèn tính trách nhiệm và mang ý thức hơn.
4. Độc lập và muốn được đối xử như người to
Trước đây, trẻ phụ thuộc nhiều vào bố mẹ và luôn làm theo những gì người to dạy bảo. Tuy nhiên lúc bước vào giai đoạn tuổi dậy thì, trẻ sẽ hình thành dòng tôi và luôn muốn độc lập. Trẻ muốn tự đi tới trường, tự đưa ra quyết định liên quan tới bản thân và muốn được bố mẹ đối xử như người to.
Lúc này, trẻ dễ bực bội, tức giận và khó chịu nếu bố mẹ liên tục nhắc nhở tới giờ học, giờ ngủ,… Để thích hợp hơn với tâm lý của con trai ở tuổi dậy thì, bố mẹ nên yêu cầu trẻ lập thời kì biểu và tuân thủ tuyệt đối. Điều này sẽ giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn vì mang thể chủ động sắp xếp việc học, thời kì vui chơi, ăn uống,…
Nếu trẻ ko thực hiện đúng theo quy định, gia đình cần trách phạt trẻ bằng những hình thức như giảm tiền tiêu vặt, ko được chơi trò chơi điện tử, phải phụ giúp mẹ việc nhà hoặc ghi bản kiểm điểm. Lúc đưa ra những hình phạt, nên nhấn mạnh việc người to luôn phải chịu trách nhiệm với lời hứa và hành vi của mình. Từ đó khơi gợi trong trẻ tính trách nhiệm và ý thức hơn về lời nói của mình.
5. Quan tâm hơn tới ngoại hình
Sự gia tăng của những hormone làm con trai ở tuổi dậy thì mang sự thay đổi đáng kể về hình thể. Trẻ sẽ phát triển chiều cao nhanh chóng, thân hình săn chắc và mạnh mẽ hơn. Tương tự như con gái, con trai cũng sẽ quan tâm hơn tới ngoại hình trong giai đoạn này. Trẻ mang thể tự ti lúc nhận thấy bản thân mang nhiều thiếu sót hoặc vô tình nghe thấy những lời chê bai, so sánh mình với người khác.
Việc quan tâm tới ngoại hình ở giai đoạn này là vô cùng thông thường. Đây hoàn toàn ko phải là biểu hiện của trẻ theo đòi và hư hỏng. Đối với con trai, gia đình nên mang chế độ ăn thích hợp và bổ sung thêm thực phẩm giàu kẽm để ngăn ngừa mụn trứng cá. Khuyến khích trẻ chơi thể thao để phát triển chiều cao và tăng cơ bắp. Ngoại hình ưa nhìn sẽ giúp trẻ tự tín và thoải mái hơn lúc tới trường.
Ngoài ra lúc bước vào tuổi dậy thì, tuyến mồ hôi hoạt động mạnh và dẫn tới mùi thân thể. Do đó, bố mẹ nên hướng dẫn trẻ cách chăm sóc thân thể và chủ động chuẩn bị cho trẻ những vật dụng cần thiết như sản phẩm khử mùi, dao cạo râu,… Ngoài ra, nên dặn dò trẻ ăn mặc tươm tất và luôn giữ tác phong gọn ghẽ.
6. Phát sinh tình cảm yêu đương
Khoảng từ 14 – 15 tuổi trở lên, con trai sẽ khởi đầu mang tình cảm yêu đương. Tình cảm là một phần tự nhiên trong quá trình phát triển , do đó bố mẹ ko nên cấm đoán. Thay vào đó, nên khuyên trẻ biết chừng mực và giữ được sự trong sáng của tình cảm học trò.
Nếu cần thiết, mang thể liên hệ với thầy cô giáo để nắm bắt được tâm lý và tiến triển tình cảm của những con. Thực tế, rất nhiều trẻ trở nên lơ đễnh lúc học tập do yêu đương. Tuy nhiên, việc cấm đoán mang thể làm trẻ phát sinh những hành vi chống đối.
Vì vậy, hãy khuyên trẻ giữ mối quan hệ này trên mức tình bạn nhưng phải mang chừng mực và giáo dục trẻ những hậu quả mang thể gặp phải nếu yêu đương quá sớm. Khuyến khích trẻ duy trì mối quan hệ tình cảm để cùng nhau học tập, viện trợ nhau vượt qua khó khăn trong cuộc sống.
7. Đề cao sự riêng tư và yêu cầu sự tôn trọng từ bố mẹ
Đề cao sự riêng tư là một trong những thay đổi tâm lý ở tuổi dậy thì của con trai. Thông thường, con gái dễ thân thiết và san sớt với mẹ. Trong lúc đó, con trai thường độc lập và đề cao sự riêng tư. Trẻ mang thể yêu cầu bố mẹ tôn trọng mình và ko xâm phạm tới những vấn đề riêng tư như sổ nhật ký, máy tính, điện thoại,…
Bố mẹ cũng nên chấp nhận yêu cầu này của con trẻ và đối xử với con như một người trưởng thành. Tuy nhiên, nên cho trẻ biết rằng để mang được sự riêng tư, trẻ cần tạo sự tin tưởng để bố mẹ thấy được trẻ đã trưởng thành và mang thể quản lý được cuộc sống của chính mình. Vì vậy, nên hướng dẫn trẻ khởi đầu học tập, làm việc mang kế hoạch, chủ động quét dọn phòng ốc và quan yếu nhất là đảm bảo được việc học.
Lúc trẻ tuân thủ tốt, bố mẹ cần tôn trọng sự riêng tư để trẻ cảm thấy bản thân được xác nhận. Thay vì xâm phạm vào đời tư, gia đình nên thường xuyên trò chuyện và san sớt cùng con những vấn đề trong cuộc sống. Từ đó trẻ sẽ chủ động san sớt cho bố mẹ những băn khoăn, vấn đề gặp phải. Trái lại, thái độ quá nghiêm khắc và áp đặt làm trẻ ko dám san sớt vì sợ bị la mắng và trách phạt.
8. Hình thành đặc điểm tính cách rõ ràng hơn
Giai đoạn dậy thìa là khoảng thời kì con trai mang nhiều thay đổi về tâm sinh lý. Lúc này, trẻ hình thành những đặc điểm tính cách rõ ràng hơn. Quá trình hình thành tính cách phụ thuộc vào nhiều yếu tố nhưng ko thể phủ nhận được vai trò của gia đình. Do đó, bố mẹ và người to cần mang cách hành xử thấu đáo để trẻ học hỏi.
Nếu nhận thấy trẻ mang xu hướng hình thành những đặc điểm tính cách cực đoan, nên trò chuyện để tìm hiểu nguồn gốc (qua bạn bè, những sự kiện trẻ chứng kiến trong cuộc sống, phim ảnh, sách báo,…). Sau đó, giảng giải cho trẻ hiểu tính chất của vấn đề và biết được rằng những tính cách này mang thể làm trẻ gặp rối rắm trong tương lai.
Để trẻ phát triển tính cách một cách lành mạnh nhất, gia đình cần đảm bảo trẻ kết duyên với những người mang tính cách tốt, ham học hỏi. Nếu cần thiết, mang thể khéo léo cho trẻ chuyển trường để tránh xa bạn bè xấu. Ngoài ra, mang thể hướng trẻ tới những điều tích cực bằng cách thường xuyên tham gia những hoạt động tiện nguyện, giúp ích cho cùng đồng,… Những hoạt động này giúp trẻ ý thức được sự may mắn của bản thân và hình thành lòng nhân ái, sự bao dung.
9. Xúc cảm bất ổn, khó kiểm soát
So với con gái, con trai mang xúc cảm ổn định hơn. Tuy nhiên dưới tác động mạnh mẽ của hormone, con trai trong độ tuổi dậy thì cũng gặp phải những bất ổn về xúc cảm và khó lòng kiểm soát được tâm trạng. Do đó, trẻ mang thể nổi nóng, gắt gỏng chỉ vì một số vấn đề rất nhỏ.
Lúc này, gia đình ko nên trách phạt mà để cho trẻ mang thời kì suy ngẫm. Lúc trẻ lấy lại tĩnh tâm, nên đưa ra lời khuyên để trẻ hiểu được bản thân sai ở đâu và cần phải nỗ lực để cải thiện. Ngoài ra, mang thể cho trẻ học những kỹ năng mềm để biết tiết chế bản thân và kiềm chế xúc cảm nóng tính.
Mang thể nói, con trai ở độ tuổi dậy thì mang những thay đổi đáng kể về mặt tâm lý và sinh lý. Do đó, bố mẹ cần hiểu rõ để mang thể trang bị cho con những tri thức và kỹ năng cần thiết. Nếu nhận thấy trẻ khó kiểm soát xúc cảm và giữ những xúc cảm tiêu cực trong thời kì dài, nên xem xét việc tư vấn tâm lý.