Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính xảy ra quanh năm. Bệnh mang diễn biến nhanh với những biểu hiện nặng dần nên dễ bùng phát thành dịch to. Vậy triệu chứng sốt xuất huyết là gì? Nguyên nhân gây bệnh và cách điều trị hiệu quả?

1. Sốt xuất huyết là bệnh gì?

Sốt xuất huyết là một loại bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, xảy ra lúc virus Dengue gây bệnh xâm nhập vào thân thể con người. Phần to những trường hợp mắc bệnh ở thể nhẹ mang thể tự khỏi sau một tuần, tuy nhiên trong một vài tình huống hy hữu, bệnh mang nguy cơ trở nặng và đe dọa trực tiếp tới tính mệnh người bệnh nếu ko điều trị kịp thời.

Những cấp độ của bệnh theo Tổ chức Y tế Toàn cầu (WHO):

Sốt xuất huyết.
Sốt xuất huyết Dengue mang tín hiệu cảnh cáo.
Sốt xuất huyết Dengue nặng.

2. Nhận diện triệu chứng sốt xuất huyết

Phát ban là một trong những triệu chứng sốt xuất huyết

Những tín hiệu nhận diện sốt xuất huyết

Sốt cao, khoảng 40,5 độ C.
Đau nhức đầu.
Đau cơ, đau xương khớp.
Buồn nôn và nôn.
Đau vùng hốc mắt.
Sưng hạch bạch huyết.
Bị phát ban.

3 giai đoạn phát triển của bệnh

Giai đoạn sốt: Xuất hiện trong thời kì ủ bệnh, từ 4 – 7 ngày sau lúc bị muỗi mang mầm bệnh đốt. Lúc mới phát khởi, bệnh nhân bị sốt cao đột ngột từ 39 – 40°C, giống như những bệnh sốt do virus khác. Tuy nhiên, cơn sốt do sốt xuất huyết kéo dài 2 – 7 ngày, uống thuốc hạ sốt nhưng ko hạ sốt và cơn sốt tái phát liên tục. Kèm với đó là những triệu chứng như: chán ăn; buồn nôn; đau cơ; đau khớp; nổi mẩn; phát ban; da xung huyết.
Giai đoạn nguy hiểm: Người bệnh còn sốt nhẹ nhưng cần đặc trưng theo dõi vì giai đoạn này mang thể xuất hiện những biến chứng như giảm tiểu cầu; xuất huyết dưới da; chảy máu mũi và lợi; tiểu ra máu; xuất huyết nội tạng, phổi, não; thoát huyết tương do tính thấm thành mạch (kéo dài 24 – 48 giờ).
Giai đoạn hồi phục: Sau giai đoạn nguy hiểm khoảng 1 – Hai ngày, bệnh nhân mang hiện tượng tái hấp thụ dịch từ mô kẽ vào bên trong lòng mạch, kéo dài trong 48 – 72 giờ. Lúc này, sau sốt xuất huyết, bệnh nhân mang xác biểu hiện như: Đi tiểu nhiều; tình trạng tốt lên; hết sốt; huyết động ổn định; nhịp tim chậm và điện tâm đồ thay đổi.

3. Nguyên nhân gây bệnh và 4 chủng sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết diễn ra lúc người bệnh nhiễm một trong bốn 4 chủng virus dengue DEN1, DEN2, DEN3 và DEN4. Đây là 4 chủng sốt xuất huyết . Những virus gây bệnh này xâm nhập vào thân thể con người thông qua con đường hút máu của muỗi vằn Aedes aegypti và muỗi vằn Aedes albopictus. Trong đó, Aedes aegypti là nguyên nhân phổ biến gây bệnh.

Nguyên nhân bệnh lây lan là do muỗi vằn truyền virus Dengue từ người bệnh sang người khỏe mạnh

Sau lúc nhiễm một trong 4 chủng sốt xuất huyết chủng virus Dengue thì sẽ miễn nhiễm suốt đời với chủng đó. Tuy nhiên họ mang thể bị nhiễm những chủng virus khác, nên một người mang thể bị mắc bệnh tối đa 4 lần trong đời. Đáng quan ngại hơn, những lần mắc bệnh sau sẽ nặng hơn do tác động của những phức hợp miễn nhiễm chéo.

4. Bệnh sốt xuất huyết mang lây ko?

Nguyên nhân gây sốt xuất huyết là do virus Dengue nên bệnh mang khả năng lây truyền từ người này khác nhanh chóng. Dưới đây là những con đường lây bệnh phổ biến:

Truyền nhiễm từ muỗi sang người: Muỗi vằn Aedes aegypti mang mầm bệnh và cắn người khỏe mạnh sẽ truyền virus Dengue sang thân thể người đó. Sau lúc truyền nhiễm bệnh xong, muỗi vẫn mang khả năng lây lan virus tiếp tục cho những người khác.
Truyền nhiễm từ người sang muỗi: Đây mang thể là những người đã mang triệu chứng sốt xuất huyết, chưa mang tín hiệu hoặc ko xuất hiện bất cứ tín hiệu nào của bệnh. Tuy nhiên, muỗi sẽ nhiễm bệnh sau lúc đốt người mang trong mình virus Dengue. Thời kì lây truyền virus sang muỗi mang thể diễn ra Hai ngày trước thời khắc người bệnh mang những tín hiệu sốt xuất huyết và kéo dài tới Hai ngày sau lúc hết sốt.
Lây qua đường lấy máu hoặc sử dụng chung kim tiêm: Ko loại trừ khả năng một người khỏe mạnh vẫn mang thể bị truyền nhiễm virus thông qua việc nhận máu hoặc sử dụng chung kim tiêm với người mắc bệnh. Tuy nhiên, con đường truyền nhiễm này thường ít phổ biến hơn so với đường muỗi đốt.

5. Người nào mang nguy cơ bị sốt xuất huyết?

Theo nhiều chuyên gia, nguy cơ mắc bệnh của một số người mang thể tăng cao lúc người đó thuộc những trường hợp sau:

Sinh sống hoặc thường đi du lịch ở những nước nhiệt đới như những quốc gia Đông Nam Á, Trung Quốc và Đài Loan, những đảo thuộc Tây Thái Bình Dương, khu vực Mỹ Latinh, vùng Caribbean.
Với tiền sử mắc bệnh sốt xuất huyết.
Trẻ em.

Trẻ em là đối tượng dễ bị sốt xuất huyết

6. Bệnh sốt xuất huyết nguy hiểm như thế nào?

Bệnh truyền nhiễm này mang diễn tiến nhanh, rất dễ bùng phát thành dịch to và gây tử vong, đặc trưng là trẻ nhỏ. Nếu ko được chẩn đoán và điều trị kịp thời, bệnh mang thể gây ra những biến chứng trong và sau sốt xuất huyết như:

Xuất huyết não: Lúc bệnh diễn biến nặng, lượng tiểu cầu trong máu giảm dần, dẫn tới xuất huyết não và mang khả năng gây tử vong.
Suy tim, suy thận: Rối loạn tuần hoàn do xuất huyết liên tục làm cho suy tim. Lúc tim ko thể bơm máu, dịch huyết tương xuất hiện liên tục gây tràn dịch và ứ đọng. Điều này làm tim và tuần hoàn máu bị tác động nghiêm trọng và dẫn tới xuất huyết cơ tim. Tuy nhiên, thận cũng phải làm việc nhiều để bài xuất huyết tương qua nước tiểu nên dễ dẫn tới suy thận cấp.
Tràn dịch màng phổi: Huyết tương bên trong thân thể bị tràn lan tới đường hô hấp gây khó thở. Về trong tương lai, tình trạng này mang thể dẫn tới viêm đường hô hấp, tràn dịch màng phổi, viêm phổi và phù phổi cấp.
Sốc do mất máu: Sốt xuất huyết làm thoát huyết tương và cô đặc máu tới ngưỡng nhất định sẽ dẫn tới sốc làm máu bị đẩy ra ngoài, xuất hiện những tín hiệu như chảy máu cam, chảy máu chân răng…
Sinh non, sẩy thai: Phụ nữ mang thai bị bệnh mang nguy cơ cao bị sảy thai, đẻ non hoặc thai chết lưu. Sản phụ mang thể bị tiền sản giật, tổn thương tới gan, thận, chảy máu kéo dài lúc chuyển dạ.

Phụ nữ mang thai mắc sốt xuất huyết mang nguy cơ sảy thai cao. Vì vậy cần điều trị bệnh càng sớm càng tốt

7. Cách điều trị và chăm sóc người bệnh sốt xuất huyết

Điều trị sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết là hiện chưa mang thuốc điều trị đặc hiệu. Phương pháp chữa trị bệnh chủ yếu là điều trị những triệu chứng kết hợp ngơi nghỉ, uống nhiều nước và ăn những món ăn mềm, dễ tiêu hóa.

Trường hợp sốt cao trên 38,5°C, bệnh nhân mang thể sử dụng Paracetamol (Hapacol) để giảm đau và hạ sốt. Tuy nhiên, cần lưu ý tránh những loại thuốc mang thể dẫn tới biến chứng xuất huyết như Aspirin, Ibuprofen, Analgin, Natri naproxen…

Đối với những trường hợp mang những tín hiệu nghiêm trọng dưới đây, cần nhanh chóng đưa người bệnh nhập viện:

Khó chịu mặc dù sốt giảm hoặc hết sốt.
Ko ăn, uống được.
Nôn ói nhiều
Đau bụng nhiều
Thủ công lạnh, ẩm
Chảy máu mũi, mồm hoặc xuất huyết âm đạo.

Những lưu ý lúc chăm sóc tại nhà

Người bị sốt xuất huyết thường gặp phải những cơn sốt cao, sốt thành cơn. Do đó, lúc chăm sóc người bệnh tại nhà cần lưu ý những điều sau:

– Thận trọng lúc sử dụng thuốc hạ sốt

Nếu chưa xác định được nguyên nhân gây sốt, bạn hoàn toàn ko nên tự ý sử dụng thuốc lúc chưa mang sự tư vấn của bác bỏ sĩ. Thay vào đó, bạn mang thể hạ sốt bằng cách mặc quần áo rộng rãi, mỏng mát, chườm khăn, nằm nơi thoáng mát từ đó thân thể được ngơi nghỉ thoải mái hơn.

– Chế độ ăn uống cho người bệnh

Bệnh nhân cần bổ sung nhiều nước, tránh tình trạng mất nước do nôn và sốt cao. Khuyến khích uống nhiều nước oresol hoặc nước trái cây như nước dừa, cam, chanh… hoặc nước cháo loãng với muối.

Người bệnh sốt xuất huyết nên uống nhiều nước để bù nước kịp thời cho thân thể

Ngoài ra, để bệnh ko trở nặng hơn, người bệnh cần tránh ăn một số thực phẩm như:

Tiêu dùng thực phẩm mang màu nâu, đen, đỏ sẽ làm phân bị nhuộm màu tối làm bạn khó phân biệt được phân mang lẫn máu trong trường hợp bệnh nhân bị xuất huyết tiêu hóa.
Giảm bớt trứng và những thực phẩm giàu protein, bởi việc tiêu thụ chúng quá nhiều sẽ làm thân thể tạo nên một lượng nhiệt to làm cho thân nhiệt tăng lên, nhiệt lượng ko phát tán ra ngoài được và lâu hết sốt hơn.
Dung nạp thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ vào thân thể sẽ gặp phải những triệu chứng đầy bụng, khó tiêu làm thân thể chậm hồi phục.
Lúc bị bệnh, sức đề kháng và năng lượng của thân thể bị suy giảm đi rất nhiều, thế nên việc ăn những thực phẩm hay gia vị cay nóng mang nguy cơ làm tình trạng bệnh nặng hơn.
Nếu uống nước ngọt, nước mang ga sẽ làm thân thể hấp thụ một lượng to đường, điều này làm cho quá trình xoá sổ vi khuẩn mang hại của bạch huyết cầu diễn ra chậm chạp dẫn tới bệnh lâu khỏi.
Những thức uống mang chứa chất kích thích như trà, cà phê, bia, rượu mang thể làm tăng huyết áp. Ko chỉ vậy, trà còn làm giảm tác dụng phụ của thuốc hạ sốt cũng như chứa một số chất làm nhiệt độ thân thể tăng lên, làm cho bệnh tình trở nên nghiêm trọng.

8. Phòng ngừa sốt xuất huyết như thế nào?

Hiện nay đã mang vắc-xin phòng bệnh sốt xuất huyết, tuy nhiên Tổ chức Y tế Toàn cầu khuyến cáo chỉ sử dụng vắc-xin ở những khu vực bệnh đang lưu hành. Điều quan yếu là kế bên tiêm ngừa, bạn nên biết phòng bệnh hiệu quả như:

Hạn chế muỗi sinh trưởng ở nơi bạn đang sống

Dù là ở thành thị hay nông thôn, muỗi vằn đều mang xu hướng đẻ trứng ở những khu vực đọng nước, ẩm ướt. Vì vậy, mỗi gia đình nên dành thời kì vệ sinh nhà cửa, sân vườn và những đồ sử dụng. Tuy nhiên, bạn cũng nên:

Thay nước bình cắm hoa thường xuyên, đậy kín những dụng cụ chứa nước để muỗi ko sinh sản.
Thoát nước đúng định kỳ.
Nên úp ngược chậu hoa, bể cá ko sử dụng tới.
Thay nước trong chuồng chim liên tục.
Ko để quá nhiều thùng rỗng, hộp xốp trong nhà.
Thu gom, hủy những vật dụng phế truất thải trong và xung quanh nhà như chai lọ, mảnh lu vỡ, vỏ dừa…
Bỏ muối hoặc dầu vào bát nước kê chân tủ đựng chén.

Thu vén nhà cửa thường xuyên là một trong những cách giúp phòng ngừa bệnh hiệu quả

Phòng ngừa muỗi đốt

Một trong những đặc tính của loài muỗi là muỗi mẫu thường hút máu người, động vật để nuôi trứng. Khác với những loại muỗi thông thường, muỗi vằn mẫu chỉ hoạt động mạnh vào thời khắc sáng sớm và chiều tối (trước lúc mặt trời lặn).

Để phòng tránh bị muỗi đốt, bạn nên:

Thường xuyên sử dụng kem xua muỗi, vợt điện muỗi, thuốc chống sâu bọ để đuổi muỗi.
Mặc quần áo dài tay cả kể lúc đi ngủ.
Ngủ trong màn kể cả ban ngày.
Ko chơi đùa ở những nơi ẩm ướt.
Tiêu dùng rèm che hoặc màn mang tẩm hóa chất diệt muỗi.
Nếu gia đình đang mang người bệnh, cần cách ly và cho người bệnh ngủ trong màn để tránh bị muỗi đốt và truyền bệnh.

Sốt xuất huyết gây nhiều biến chứng nguy hiểm nhưng hiện nay vẫn còn nhiều người chủ quan, chưa mang cách phòng ngừa bệnh lúc vào mùa. Minh chứng là mỗi năm đều mang rất nhiều trường hợp tới cơ sở vật chất y tế khám trong tình trạng sốt cao, khó thở, mê sảng và thậm chí là vật vã. Chính vì vậy, ngay hôm nay, mỗi người nên tự chủ động bảo vệ bản thân và gia đình bằng cách vận dụng đúng và đủ những giải pháp cần thiết để dự phòng bệnh sốt xuất huyết hiệu quả nhất.

Nguồn tham khảo:

Dengue Fever. https://www.healthline.com/health/dengue-fever.

Dengue and severe dengue. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/dengue-and-severe-dengue.

Dengue fever: Symptoms and Causes. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dengue-fever/symptoms-causes/syc-20353078.